2- بودجه بندی سوالات

هر گاه ارزشیابی بر اساس سؤالات عینی انجام گیرد، معمولاً برای هر سؤال، یک واحد نمره در نظر گرفته می شود، بنابراین وزن هر یک از مطالب آموزشی، با تعداد سؤالات مربوط به آن مشخص می شود. در صورتی که ارزشیابی بر اساس سؤالات انشایی انجام گیرد، برای هر سؤال و بر حسب درجه اهمیت آن، نمره ای در نظر گرفته می شود که وزن آن سؤال یا وزن محتوای مطلب درسی مربوط به آن سؤال را نشان می دهد.

ملاکهای تعیین وزن مواد آموزشی در تهیه سؤال

1- اهمیت نسبی هر یک از مطالب تدریس شده.

2- حجم یا تعداد صفحات کتاب درسی.

3- میزان زمان صرف شده کلاس در تدریس هر مطلب.

4- ترکیبی از همه روش ها.

3- انواع سؤال

1-3- عینی: سؤالی است که آزمایش شونده، پاسخ درست را از میان گزینه های سؤال، پیدا می کند.

انواع سوال عینی:

الف- پرسشهای چند گزینه ای

ب- پرسشهای صحیح ـ غلط

ج- پرسشهای جورکردنی

د- پرسشهای کامل کردنی

ه - پرسشهای کوتاه پاسخ

2-3- انشایی: سؤالی است که آزمایش شونده باید اطلاعات را به یاد آورد، منظم کند، سازمان بخشد و بیان کند.

انواع سوال انشایی:

الف- سؤالات کنترل شده: سؤالی است که آزمایش شونده فقط می تواند در محدوده مشخص سؤال، پاسخ دهد و از الگوی تعیین شده ای پیروی کند. (استفاده از فرمول، اثبات قضایا و...)

ب- سؤالات گسترده پاسخ یا باز پاسخ: سؤالی است که آزمایش شونده به پیروی از الگوی مشخصی موظف نیست و در نحوه تنظیم و ارائه پاسخ، آزادی کامل دارد.

4- مراحل انجام امتحان

1- بازبینی سؤالات تهیه شده

در این مرحله، باید نکات زیر مد نظر قرار گیرد:

1-1- روشن و دور از ابهام بودن سؤال.

2-1- سنجیدن یکی از اهداف مهم درسی یا یادگیری.

3-1- مشخص بودن پاسخ سؤال و پرهیز از ابهام و گزینه های انحرافی.

4-1- تناسب نوع سؤال با برآیند مطلب مورد سنجش.

5-1- نبودن پاسخ یک سؤال، در متن سوال دیگر.

6-1- رعایت تمامی اصول و نکات طرح سؤال.

7-1- رعایت بودجه بندی سؤال.

2- تنظیم سوالات

1-2- گروه بندی سوالات. (به ترتیب، سوالات صحیح ـ غلط، پرسشهای چندگزینه ای، کامل کردنی و ... درج شود)

2-2- ایجاد نظم منطقی در هر گروه سؤالی.

3-2- مرتب کردن سؤالات از آسان به مشکل.

4-2- سهولت خواندن متن سؤال. (در چینش یا تایپ سؤال، باید به رعایت فواصل و خوانا بودن آن، دقت کافی نمود)

5-2- انتخاب تصادفی پاسخ ها در سوالات عینی.

6-2- درج یک راهنمای کلی برای هر گروه از سوالات. (نحوه پاسخدهی به هر دسته از سؤالات باید روشن باشد)

3- روش اجرای امتحان

1-3- ایجاد شرایط مناسب در جلسه امتحان. (بررسی شرایط فیزیکی و عاطفی جلسه، محل استقرار دانش آموز، رعایت فاصله استاندارد در چینش صندلی ها، ایجاد امنیت خاطر روانی و ...)

2-3- راهنمایی دانش آموزان. (توضیخ کافی درباره هدف، زمان، نحوه پاسخگویی به سؤالات و رفع همه ابهامات)

4 - روش تصحیح و نمره گذاری

1-4- سؤالات عینی:

اگر سؤالات دارای نمره منفی نباشد، از فرمول S=R استفاده می شود.

اگر سؤالات دارای نمره منفی باشد، از فرمول استفاده می شود.

(S نمره خام، R تعداد پاسخ های درست، W تعداد پاسخ های غلط و n تعداد گزینه های هر یک از پرسشهاست.)

2-4- سؤالات انشایی:

1- تهیه الگوی پاسخ، بر اساس متن پرسشها.

2- خواندن دقیق کلیه اوراق امتحانی، قبل از تصحیح آنها.

3- سعی در تصحیح ناشناخته اوراق امتحانی. (نام دانش آموز ناشناخته بماند)

4- تصحیح سؤال به سؤال کلیه اوراق. (اول همه سوالات 1- سپس سوالات 2 و الخ...)

5- استفاده از نتایج امتحان

1-5- بررسی عملکرد هر دانش آموز در کل آزمون.

2-5- بررسی عملکرد کلاس در کل آزمون.

3-5- بررسی عملکرد هر دانش آموز، با توجه به برآیندهای یادگیری.

4-5- بررسی عملکرد کلاس با توجه به برآیندهای یادگیری.

ویژگی های یک امتحان مناسب

1- روایی (اعتبار): آیا سؤالات امتحان، آنچه را که واقعاً هدف امتحان می باشد، دقیقاً مورد اندازه گیری قرار می دهد؟

2- پایایی (ثبات): اگر دانش آموزی را دوبار با همان وسیله و تحت همان شرایط، مورد سنجش قرار دهیم، نتایج بدست آمده تا چه حد به هم شبیه خواهند بود؟

3- عملی بودن امتحان: برگزاری امتحان با شرایط فیزیکی و زمانی کلاس و مدرسه و امکانات و تجهیزات موجود، همخوانی دارد؟