آموزش بهورزي

مراحل تحليل سئوال :

اطلاعات مورد نياز براي تحليل سئوالهاي يک آزمون پاسخهايي هستند که آزمون شوندگان به هر سئوال داده اند بنابراين بايد مشخص شود که در هر سئوال چند نفر گزينه درست را انتخاب کرده اند ، هريک از گزينه هاي انحرافي چند نفر را به خود جلب کرده است و چند نفر آن را بي جواب گذاشته اند . براي اين منظور ، بايد هر سئوال را در کارتي مانند شکل يک وارد نمود .

 عنوان آزمون : روانشناسي تربيتي                         تاريخ اجرا : 2/11/85

اين کارت را مي توان براي هر سئوال در روي يک صفحه کاغذ يا مقوا درست کرد و نتايج تحليل آن سئوال را در يک طرف و صورت اصلاح شده سئوال را در طرف ديگر کارت نوشت .

براي اين كار از بين آزمون شوندگان دو گروه قوي (بالا) و ضعيف (پايين) را مشخص مي كنيم.

گروه بالا از 25% تا 33% آزمون شوندگان داراي نمره هاي بالا و گروه پايين از 25% تا 33% آزمون شوندگان داراي نمره پايين تشکيل مي يابد . اين اطلاعات براي تک تک سئوالهاي هر آزمون ضروري است .

 براي تعيين گروههاي بالا و پايين ، برگه هاي آزمون را به ترتيب نمره اي که گرفته اند از کوچک به بزرگ مرتب کنيد . بعد از بالاترين نمره شروع کنيد و تعداد برگه هايي را که مي خواهيد در گروه بالا قرار دهيد انتخاب کنيد و به همين ترتيب از پايين ترين نمره شروع کنيد و تعداد برگه هايي را که مي خواهيد در گروه پايين قرار دهيد نيز بر گزيند .

 متخصصان آزمون سازي پيشنهاد کرده اند که اگر تعداد کل دانش آموزان که در آزمون شرکت کرده اند بيشتر از 20 و تا 40 نفر هستند 10 برگه بالا و 10 برگه پايين را انتخاب کنيد و کاري به بقيه برگه ها نداشته باشيد اگر تعداد دانش آموزان 20 نفر يا کمتر است برگه هاي آزمون را کاملاً به دو دسته بالا و پايين تقسيم بندي کنيد .

در شرايطي که تعداد کل آزمون شوندگان بيش از 40 نفر است بهترين رقم براي گروه بالا و پايين 27% کل برگه هاست اين رقم براي شرايطي که نمرات داراي توزيع بهنجار باشد پيشنهاد شده است .

اما براي آزمونهاي کلاسي هر يک از ارقام 25 تا 33 درصد به عنوان تعداد برگه هاي گروه بالا يا پايين مناسب است بعد از تهيه گروههاي بالا و پاين لازم است براي هر سئوال اطلاعات زير را تهيه کنيد:

1-تعداد افراد گروه بالا که هر يک از گزينه هاي سئوال را انتخاب کرده يا آن  را بي جواب گذاشته اند

2-تعداد افراد گروه پايين که هريك از گزينه هاي سئوال را انتخاب کرده يا آن را بي جواب گذاشته اند .

محاسبه ضريب دشواري سئوال:

درصد کل آزمون شوندگاني که به يک سئوال جواب درست مي دهند ضريب دشواري آن سئوال است که با حرف P نشان داده   مي شود . اگر در تحليل يک سئوال کليه افراد يا کليه برگه هاي امتحاني دخالت داشته باشند براي محاسبه ضريب دشواري آن سئوال کافي است که تعداد کل افرادي را که به آن سئوال جواب درست داده اند بر تعداد کل آزمون شوندگان تقسيم کنيم و نتيجه را در  100 ضرب نماييم رقم حاصل ضريب دشواري سئوال است مطابق فرمول (T/R)100=P

در اين فرمول R معرف تعداد کساني است که به سئوال جواب درست داده و T نشان دهنده تعداد کل آزمون شوندگان است . به عنوان مثال اگر تعداد پاسخ دهندگان به يک سئوال 80 نفر باشند و از اين تعداد 65  نفر به آن سئوال جواب درست داده باشند ضريب دشوا ري اين سئوال برابر خواهد بود با 81=80/65 *100 = P

در مواردي که تعداد آزمون شوندگان (تعداد برگه هاي آزمون ) زياد است و اطلاعات ما به نحوي پاسخدهي افراد گروه بالا و گروه پايين محدود مي شود . لازم است از فرمول زير استفاده کنيم .

100* انتخاب هاي درست گروه پايين + انتخابهاي درست گروه بالا = ضريب دشواري سئوال = P

تعداد افراد گروه بالا + تعداد افراد گروه پايين

براي محاسبه ضريب دشواري سئوال شکل يک به نحو زير عمل مي نمائيم .

35% = 100 * 2+5 = ضريب دشواري سئوال = P

         20

رقم 35 نشان مي دهد که درصد نسبتاً کمي از دو گروه بالا و پايين پاسخ درست سئوال را برگزيده اند .

براساس اطلاعات مربوط به سئوال مي توان نتيجه گرفت که اين سئوال نسبتاً دشوار است زيرا حتي نصف گروه انتخابي (بالا و پايين ) نتوانسته اند به آن جواب درست بدهد براساس توضيحات بالا ، هر اندازه ضريب دشواري يک سئوال بزرگ تر ( به 100 نزديکتر) باشد آن سئوال آسان تر است و هر اندازه که اين ضريب کوچک تر (به صفر نزديکتر) باشد سئوال دشوارتر است . بنابراين به جاي ضريب دشواري مي توان از ضريب آساني يا سهولت نام برد اما معمول اين است که به آن ضريب دشواري بگويند .

چنان که ملاحظه شد فرمول بالا ضريب دشواري را برحسب يکعدد صحيح دورقمي نشان مي دهد.

برخي از متخصصان اندازه گيري و ارزشيابي ترجيح مي دهند که اين ضريب مانند ضريب تميز که در قسمت بعد توضيح داده خواهد شد نيز برحسب اعداد اعشاري باشد که تفسير آن با تفسير ضريب تميز همانند صورت گيرد . در اين حالت فرمول محاسبه ضريب دشواري به صورت زير است

نسبت افراد گروه پايين که به سئوال جواب درست داده اند + نسبت افراد گروه بالا که به سئوال جواب درست داده اند  = ضريب دشوراي

2

براي محاسبه ضريب دشواري سئوال شکل يک بار اين فرمول به نحو زير عمل مي کنيم

35% = 2/0+ 5/0 = ضريب دشواري

2

ملاحظه مي کنيد که ارقام حاصل از دو فرمول برابرند اما در فرمول اول ضريب حاصل به صورت عدد  صحيح نشان داده         مي شود در حاليکه در فرمول دوم به صورت عدد اعشاري است.

تفسير ضريب دشواري:

بهتر است سئوال هايي براي آزمون انتخاب شوند که ضريب دشواري آنها از 1 کمتر ، و از صفر بيشتر و به 0.5 نزديک باشد . البته انتخاب سئوالهايي با ضرايب دشواري مناسب به نوع سئوالهاي آزمون مربوط است در آزمونهاي صحيح – غلط ضريب دشواري مناسب به نوع سئوالهاي آزمون مربوط است در آزمونهاي صحيح – غلط ضريب دشواري 0.5 = p زماني بدست مي آيد که همه آزمودنيها را با حدس زدن به سئوال جواب بدهند .

براي سئوالهاي چهارگزينه اي سطح موفقيت با حدس زدن حدود 25/0است  و لذا سطح بهينه دشواري در وسط 25/0 و 1 يعني در حدود 6/0 خواهد بود.

راه ساده تر براي بدست آوردن همان نتيجه اين است که عدد 1 را با عملکرد مبتني بر حدس زدن جمع کنيم  و نتيجه را بر 2 تقسيم نماييد.

625/0 = 25/0+1

2

ضريب هاي دشواري بين 0.3 تا0.7 حداکثر اطلاع را درباره تفاوت بين آزمودنيها بدست مي دهد.